Romantyczny wizerunek w MUZYCE

Muzyka polska dziewiętnastego stulecia może pochwalić się najbardziej bodaj transparentnym
wzorcem romantycznego twórcy, jakim z pewnością był Fryderyk Chopin (1810–1849). Targany
bezsilnością spowodowaną życiem z dala od dramatu rozgrywającego się w kraju, tęskniący
za ojczyzną podczas emigracji, niestabilny uczuciowo i zapadający na zdrowiu, Chopin stworzył
także wizerunek prawdziwego romantyka w kwestii estetyki muzycznej, jako pianista-wirtuoz po
mistrzowsku łączący biegłość techniczną z subiektywnością uczuć przekazywanych muzyką i zajmujący się twórczo niemal wyłącznie fortepianem (o którym Alfred Einstein pisał później jako o instrumencie par excellence romantycznym).

Utworem trafnie obrazującym romantyczną naturę Chopina jest Polonez-Fantazja As-dur op. 61, napisany u schyłku życia (w latach 1845–1846) i dedykowany Anne Veyret. Jest to dzieło zrodzone z wcześniejszych doświadczeń twórcy, a jednocześnie przeczące im i tworzące nowego „starego Chopina”. Wymykające się brawurowej konwencji stylu brillant, nadające popisowi wirtuozowskiemu nieznanej wcześniej głębi i odkrywające jego drugie dno.

Wyprowadzone z onirycznej wizji dźwiękowej w pierwszych taktach nieoczywistego wstępu, a w toku narracji ujawniające najbardziej romantyczne w charakterze emocje: gniew i ból, żal i zwątpienie. Wreszcie łączące w sobie cechy narodowego tańca z subtelną liryką nokturnu, i przez to wszystko niezrozumiane przez współczesnych i przysparzające trudności w zakwalifikowaniu do konkretnego gatunku. Chciałbym skończyć coś, co jeszcze nie wiem jak nazwę – zwierzał się twórca w trakcie komponowania utworu. Podtytuł Fantazja (tak charakterystyczny dla muzyki romantyków) przyszedł
mu na myśl w finale procesu twórczego.

Jesienią 1846 roku Polonez-Fantazja został wydany w Paryżu, Londynie i Lipsku wywołując konsternację środowiska muzycznego oraz melomanów. Zdzisław Jachimecki pisał: Fortepian przemawia tu do nas językiem, jakiego dotąd nie znano